Schijnzelfstandigheid en verjaring: pensioenfondsen in spagaat

Steeds meer pensioenfondsen krijgen te maken met een complexe uitdaging: het risico op deelnemers die jaren na dato alsnog pensioen claimen, terwijl er voor hen nooit premie is afgedragen. De oorzaak? Schijnzelfstandigheid én verjaringstermijnen. Premies verjaren na vijf jaar, maar pensioenaanspraken pas bij het overlijden van de deelnemer. Dat leidt tot een pijnlijk spanningsveld: de deelnemer heeft nooit voor pensioen betaald, maar krijgt dit mogelijk wel uitgekeerd, ten koste van anderen.
Volgens de Pensioenfederatie lopen de potentiële claims de komende jaren mogelijk in de miljarden. Voor fondsbestuurders roept dat lastige vragen op. Hoe voorkom je schade voor het pensioenfonds én doe je recht aan goedwillende deelnemers?
Van juridische discussie naar praktische aanpak
Waar veel partijen in de sector het debat vooral juridisch voeren, kiest AZL bewust voor praktische toepasbaarheid. Samen met fondsbesturen kijken we naar wat nú al mogelijk is om risico’s te beheersen. Geen theoretische beschouwingen, maar concrete handvatten zoals:
- Boetebeleid: Als de premie is verjaard, kan het pensioenfonds een boete opleggen aan de werkgever. Daarmee wordt de schade beperkt, zonder dat er een kostbare juridische procedure nodig is. De kracht zit in de eenvoud. Omdat de Pensioenwet geen expliciete termijn kent voor het opleggen van een boete, kan een pensioenfonds deze nog opleggen ná de verjaring van de premie. Zo blijft er toch een instrument beschikbaar om bewust nalatig gedrag te corrigeren. Deze oplossing van AZL is inmiddels door diverse fondsen enthousiast ontvangen.
- Meldplicht voor werknemers: Een andere oplossing die AZL voorstelt, is het opnemen van een aanmeldplicht voor werknemers in het pensioenreglement. Werknemers die geen communicatie ontvangen van het pensioenfonds, worden zo verplicht om zichzelf actief te melden. Juridisch is dat verdedigbaar: de wet stelt dat deelnemers verplichtingen uit het reglement moeten nakomen en geacht worden deze te kennen. Meldt iemand zich niet aan, maar dient later wel een pensioenclaim in, dan kan het pensioenfonds toetsen of er sprake is van goede of kwade trouw. Het fonds mag bij kwade trouw zelfs weigeren pensioen uit te keren.
- Heldere beleidskaders: AZL helpt pensioenfondsen bij het opstellen van duidelijke richtlijnen: hoe ga je om met complexe situaties of casussen met beleidsruimte. Wanneer treed je op en wanneer juist niet? Zo kunnen pensioenfondsen weloverwogen keuzes maken, zonder onnodig streng of juist te vrijblijvend te zijn.
In dialoog met het fondsbestuur
AZL ontwikkelt oplossingen altijd in overleg. Bijvoorbeeld tijdens Ronde Tafel sessies gaan we in gesprek met fondsbestuurders. Daarbij blijkt telkens hoe waardevol het is om ervaringen uit te wisselen. Wat doet ons fonds en hoe verhoudt zich dat tot anderen? Die dialoog helpt om beleid niet alleen inhoudelijk goed te onderbouwen, maar ook breder draagvlak te creëren. De discussies zijn scherp, maar ook constructief. Zo gaven veel bestuurders aan worsteling te ervaren: aan de ene kant de wens om goedwillende werknemers te beschermen, aan de andere kant de noodzaak om calculerend gedrag af te remmen. Een van hen verwoordde als volgt: ‘’We willen de kwaadwillende claimers buiten de deur houden, maar ook niet de goedwillende, laagbetaalde zzp’er straffen die het systeem niet kent.’’
‘’Wat AZL doet is uniek: niet alleen adviseren, maar samen met ons aan tafel zitten om oplossingen concreet te maken.’’
- Deelnemer Ronde Tafel.
Hands-on met kennis van de werkvloer
Wat AZL onderscheidt is de combinatie van juridisch inzicht en operationele ervaring. Onze collega’s spreken dagelijks met werkgevers én fondsbesturen. Daardoor weten we precies waar de knelpunten liggen en hoe je tot werkbare oplossingen komt. Of het nu gaat om een reglementswijziging, een incassotraject of communicatie met deelnemers: AZL denkt mee en schakelt snel.
Klaar voor de volgende stap
De discussie over schijnzelfstandigheid en verjaring is nog lang niet afgerond. Maar wachten is geen optie. AZL helpt pensioenfondsen vandaag al om zich voor te bereiden op de risico’s van morgen. Vanuit inhoud én vanuit de praktijk.
Benieuwd wat dit voor uw fonds betekent?
Onze experts denken graag met u mee over passende oplossingen. Neem contact op met uw AZL accountmanager of kijk op azl.eu voor meer informatie.