Dekkingsgraden daalden licht het derde kwartaal van 2024

Voor ruim 30 klanten becijfert en monitort AZL Actuariaat de dekkingsgraad. Hierbij houden we rekening met het fondsspecifieke beleid. Het verloop van de dekkingsgraad wordt afgezet tegen de renteontwikkeling, macro-economische ontwikkelingen en de belangrijke politieke gebeurtenissen. Hierbij bieden wij een update aan over de eerste negen maanden van 2024. Een periode waarin de dekkingsgraden een positieve ontwikkeling vertoonden, maar in het derde kwartaal licht daalden.
Gemiddelde dekkingsgraad daalt in het derde kwartaal van 2024 naar 126,6%
De daling van de gemiddelde dekkingsgraad wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een flinke daling van de rente. Zo staat de 10-jaarsrente eind september op 2,36%. Eind juni 2024 was dit nog 2,83%.
De daling werd enigszins geremd door sterk presterende aandelenkoersen. De AEX daalde weliswaar van 924 basispunten in eind juni 2024 naar 910 basispunten in eind september 2024, maar de MSCI World- en MSCI Emerging Market-indexen rendeerden respectievelijk met 6,0% en 7,8%.
Daarnaast heeft een deel van ons klantenbestand eind september de nieuwe prognosetafel AG2024 verwerkt in de technische voorziening. Dit resulteerde voor die fondsen in een lichte stijging van de dekkingsgraad, niet hoger dan 1%-punt.
Tegelijkertijd is de inflatie in Nederland tijdens het derde kwartaal van 2024 afgenomen. Zie het kopje Inflatieontwikkeling gedurende 2024 verderop in dit artikel voor nadere details.
De gemiddelde dekkingsgraad daalde in het derde kwartaal van 2024 van 128,3% naar 126,6% op basis van ons klantenbestand. Met zo’n 1,5 miljoen deelnemers in onze administratie is dit een goede weerspiegeling van wat er speelt in de markt.
Nieuw pensioenstelsel
De over het algemeen positieve dekkingsgraadontwikkeling over de eerste negen maanden van 2024 bekeken is goed nieuws met het oog op de komst van het vernieuwde pensioenstelsel. Als de positieve ontwikkeling – na de kleine dip in het derde kwartaal - gedurende het jaar voortzet, wordt de invaardekkingsgraad makkelijker gehaald en kunnen eventuele overschotten worden gebruikt voor compensatiedoeleinden of het vullen van mogelijke reserves.
De grafiek hieronder toont de ontwikkeling van de gemiddelde dekkingsgraad afgezet tegen de belangrijkste sociaaleconomische gebeurtenissen. Onder de grafiek worden de belangrijkste zaken kort toegelicht.
De belangrijkste gebeurtenissen op een rij:
29 januari 2024
Uit de door het CBS-gepubliceerde sterftecijfers blijkt dat er in 2023, net als in 2022, meer mensen overleden dan geschat in de prognosetafel 2022 van het Actuarieel Genootschap. Bij vrouwen tussen de 65 en 80 jaar was de oversterfte het hoogst. De verwachting is dan ook dat deze cijfers zullen doorwerken in de nieuwe prognosetafel die in het najaar van 2024 gepubliceerd zal worden. De prognosetafel wordt door pensioenfondsen gebruikt voor de vaststelling van hun verplichtingen.
7 februari 2024
Naar aanleiding van een door Agnes Joseph (NSC) ingediende motie over instemming met invaren onder deelnemers is er een voorbereidingsgroep gevormd die onderzoek gaat doen naar de juridische risico’s en mogelijke aansprakelijkheid voor de staat met betrekking tot invaren. Deze groep bestaat, naast Joseph zelf, grotendeels uit Kamerleden van partijen die voorstander zijn van de Wtp. Het eerstvolgende commissiedebat over pensioenonderwerpen zal plaatsvinden op 29 mei.
20 februari 2024
Uit nieuwe cijfers van het CBS blijkt dat het aantal werknemers zonder pensioenopbouw is gedaald van 936.000 ultimo 2019 naar 766.000 ultimo 2022. De witte vlek – het percentage van alle werknemers zonder pensioenopbouw – is hiermee gekrompen van 13% naar 11%. De grootste oorzaak van de afname is de toegenomen pensioenopbouw onder uitzendkrachten als gevolg van de afschaffing van de wachttijd van 26 weken voordat men pensioen ging opbouwen. In de Wtp is vastgelegd dat de witte vlek verder gereduceerd moet worden en eind 2027 nog maar half zo groot zou moeten zijn als eind 2019.
14 maart 2024
Klaas Knot, bestuurslid van de ECB en president van De Nederlandsche Bank, verklaart in een interview met het Financieel Dagblad dat de ECB klaarstaat om de rente te verlagen, maar niet van plan is terug te keren naar de extreem lage niveaus van voor 2022. Hij benadrukt dat het onconventionele beleid voorzichtiger zal worden ingezet. Hij verwacht geen terugkeer naar extreem lage renteniveaus vanwege veranderende economische omstandigheden, en suggereert dat grootschalige opkoopprogramma's niet snel weer zullen worden ingezet, tenzij de rente negatief wordt. Knot benadrukt de noodzaak van een zorgvuldige evaluatie van de effectiviteit van beleidsinstrumenten, zoals obligatieaankopen, voordat ze worden toegepast om structureel lage inflatie te corrigeren.
16 mei 2024
De vier formerende partijen – PVV, VVD, NSC en BBB – bereiken overeenstemming over een definitief coalitieakkoord. In dit akkoord wordt niets vermeld over de Wet toekomst pensioenen (Wtp). Betrokkenen laten weten dat het beoogde kabinet de Wet ongemoeid laat, zonder dit zwart op wit vast te leggen, en het een vrije kwestie blijft waarvoor de Kamer wijzigingsvoorstellen kan doen. Pieter Omtzigt van NSC geeft aan uit te sluiten dat de hele Wet nog zal worden ingetrokken omdat een meerderheid van de senaat voorstander van de Wtp is.
26 mei 2024
De consultatie van het ministerie van Sociale Zaken bij de Wijziging van het Besluit uitvoering Pensioenwet, waarvoor onder meer de Pensioenfederatie het initiatief nam, loopt af. Hierin wordt onder andere mogelijk gemaakt dat binnen de solidaire premieregeling een gelijke verhoging of verlaging van de pensioenuitkering aan gepensioneerden kan worden gegeven. Hiervoor konden verhogingen en verlagingen alleen per leeftijdscohort worden vastgesteld. Het ministerie ontving in totaal 14 reacties van verschillende betrokken organisaties waarvan het grootste deel positief van aard was. Naar verwachting zal het besluit komende zomer officieel van kracht worden.
30 mei 2024
DNB publiceert de halfjaarlijkse sector- en risicorapportage over de Wtp-transitie. Hieruit blijkt dat vijf pensioenfondsen van plan zijn om de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel in 2028 te verwezenlijken. Dit ondanks het feit dat het wetsvoorstel om de huidige, uiterste transitiedatum van 1 januari 2027 te schrappen nog niet naar de Tweede Kamer is gestuurd. Uit de rapportage blijkt verder dat veel fondsen de transitie hebben uitgesteld. Het aantal fondsen dat begin 2027 wil overgaan verdubbelde naar 35 en het aantal fondsen dat medio 2027 wil overstappen steeg met 8. Daartegenover worden 2025 en 2026 als overgangsjaar steeds minder interessant.
4 juni 2024
De Tweede Kamer stemt over een aantal moties met betrekking tot pensioen. Zo wordt de motie van de SP voor een verplicht referendum over invaren verworpen. Daarentegen wordt een motie over onderzoek naar het functioneren van hoorrecht onder de Wtp wel aangenomen. Tevens wordt de motie van VVD-Kamerlid Thierry Aartsen – die pensioenfondsen oproept om niet meer ‘activistisch’ te beleggen, maar het maken van rendement voorop te stellen – met ruime meerderheid aangenomen.
6 juni 2024
De ECB besluit de verwachte renteverlaging door te voeren. De beleidsrente wordt met 0,25%-punt verlaagd naar 3,75%. Dit betekent de eerste renteverlaging sinds 2019. De hoofdreden die de renteverlaging mogelijk maakt is dat de inflatie sinds september 2023 weer dicht in de buurt van de beoogde 2% ligt. Er wordt verwacht dat er later dit jaar nog een nieuwe renteverlaging, al dan niet in deelstappen, zal volgen.
19 juni 2024
Demissionair minister Schouten laat middels een brief aan de Tweede Kamer weten dat ze verwacht dat de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel uiterlijk 1 januari 2028 klaar kan zijn. Gezien de huidige stand van zaken ziet ze geen reden om van de aan de Eerste Kamer toegezegde termijn af te wijken. Wel zal de einddatum worden overgeheveld van de wet naar een Algemene Maatregel van Bestuur, waardoor het aanpassen van de datum in de toekomst eenvoudiger is wanneer de omstandigheden hierom vragen.
12 juli 2024
Het ministerie van Sociale Zaken gaat in op de gevolgen van het te laat indienen van het implementatieplan. Pensioenfondsen moeten uiterlijk 1 juli 2025 een implementatieplan bij DNB indienen om gebruik te kunnen maken van soepelere indexatieregels via het transitie-FTK, wat ruimer en eerder indexeren mogelijk maakt.
29 augustus 2024
De Nederlandsche Bank (DNB) onderzoekt aanpassingen in de scenariosets die pensioenfondsen gebruiken, vanwege aanhoudende zorgen over de forse rentedaling na één jaar. Deze kan verkeerde verwachtingen wekken bij bijna-gepensioneerden.
30 augustus 2024
De Europese Commissie zegt €1,3 miljard toe aan Nederland uit het Europese coronaherstelfonds. Deze toezegging is mede het gevolg van het behalen van de deadline voor de inwerkingtreding van de Wet toekomst pensioenen. Om aanspraak te maken op de totale pot van €5,4 miljard dienen de komende jaren meerdere mijlpalen behaald te worden.
30 augustus 2024
Het kabinet wil op korte termijn met vakbonden en werkgeversorganisaties overleggen over een regeling voor vroegpensioen voor zware beroepen en heeft besloten hiervoor geld beschikbaar te stellen, ondanks eerdere plannen om de regeling te beëindigen. De huidige Regeling voor Vervroegd Uittreden (rvu), die boetes voor werkgevers opheft bij beperkte uitkeringen, loopt volgend jaar af.
5 september 2024
Het Europees Hof oordeelt dat Nederlandse pensioenfondsen geen btw hoeven te betalen over diensten van vermogensbeheerders als de uitkering in de eerste plaats afhankelijk is van rendement, maar de Nederlandse rechter moet dit nog verder toetsen.
12 september 2024
De nieuwe prognosetafel van het Actuarieel Genootschap (AG) laat een lichte daling van de levensverwachting zien, wat resulteert in een minimale stijging van de dekkingsgraad van pensioenfondsen (tussen 0 en 1%-punt). Hoewel de pensioenfondsen waarvoor AZL Actuariaat de dekkingsgraad becijfert niet allemaal per eind september zijn overgestapt op de nieuwe prognosetafel en sommige fondsen ook andere grondslagen wijzigen, zien wij op basis van onze berekeningen een soortgelijke gemiddelde stijging van de dekkingsgraad van onze fondsen.
12 september 2024
De Europese Centrale Bank (ECB) verlaagt de rente met 25 basispunten. Beleggers verwachten dat verdere renteverlagingen mogelijk sneller zullen volgen vanwege de verslechterende economische omstandigheden, vooral in Duitsland. Ondanks de daling van de algehele inflatie blijft de kerninflatie hoog, wat de ruimte voor agressievere renteverlagingen beperkt.
17 september 2024
Het CPB publiceert in het kader van Prinsjesdag een interessant stuk waaruit blijkt dat de pensioenen in 2024, 2025 en 2026 stijgen met name als gevolg van de ‘invaartoeslag’. De piek wordt verwacht in 2026 en bedraagt 5,3%.
Inflatieontwikkeling in 2024
De inflatie laat in het derde kwartaal van 2024 een licht dalende trend zien in zowel Nederland als in de eurozone. Ultimo september bedraagt de inflatie in Nederland op jaarbasis 3,3% (HICP; ultimo Q2 2024: 3,4%) en in de eurozone 1,8% (HICP; ultimo Q2 2024: 2,5%). De belangrijkste oorzaak van de daling van de inflatie in Nederland is de daling van de prijzen van energie en andere brandstoffen gedurende het derde kwartaal ten opzichte van een jaar eerder. Uit cijfers van het CBS blijkt dat deze ultimo september 6,2% lager liggen dan een jaar eerder. Ultimo juni 2024 was dit nog 3,5% hoger dan een jaar eerder. De prijzen van voedingsmiddelen, dranken en tabak liggen ultimo het derde kwartaal 6,0% hoger ten opzichte van een jaar eerder. Ultimo juni 2024 bedroeg deze prijsstijging nog 3,5%.