Dekkingsgraad in januari gedaald

Aandelen uit ontwikkelde markten zijn eind januari, tegen de verwachtingen in, licht gedaald ten opzichte van eind december. Anderzijds zijn aandelen uit opkomende markten met 3,8% gestegen in januari. Ook de aandelen in grondstoffen lieten een stijging zien van 3,4%. Vastgoed daalde met circa 0,8%. Per saldo neemt de gemiddelde totale beleggingsportefeuille af met 1,2%. De swapcurve is gedurende januari, gemiddeld over de gehele curve, met 14 basispunten gestegen. Dit is terug te zien op het korte stuk van de DNB-curve. Voor lange looptijden is de DNB-curve echter gedaald. Dit komt onder andere door de wijziging in methodiek per 1-1-2021, waarbij wordt gemiddeld tussen de DNB-curve o.b.v. de oude UFR-methodiek (75% weging) en de DNB-curve o.b.v. de nieuwe UFR-methodiek (25% weging). De UFR bedraagt eind januari 1,6%. De vaste rekenrente op basis van de DNB-curve stijgt met 0,05%-punt en bedraagt hiermee eind januari 0,25%. De voorziening van pensioenfondsen neemt hierdoor af met gemiddeld 1,0%. Dit leidt tot de eerder genoemde daling van circa 0,3%-punt van de dekkingsgraad. De beleidsdekkingsgraad is gemiddeld genomen 0,1%-punt gestegen.

Algemene ontwikkelingen

Minister Koolmees heeft eind januari gemeld dat het wetsvoorstel voor de stelselherzieningen na de zomer naar de Tweede Kamer zullen gaan. De precieze planning hangt nog af van ‘de omvang en de aard van de reacties in de consultatiefase’. De beoogde datum van inwerkingtreding is nog steeds 1 januari 2022, onder voorbehoud dat de Kamer genoeg tijd heeft om het wetsvoorstel te behandelen.

Grote Nederlandse pensioenfondsen hebben aangegeven dat er de komende jaren een grote kans is op pensioenkortingen als de regels van het transitie-FTK niet worden versoepeld. In het transitie-FTK moeten fondsen korten als hun dekkingsgraad onder de 90% geraakt, en dienen ze voor 2026 toe te groeien naar minstens 95%. De fondsen doen een oproep aan de politiek om onnodige kortingen te voorkomen.

Veel bedrijfstakpensioenfondsen hebben ervoor gekozen om in 2021 de premie te verhogen en de opbouw te verlagen. 28 fondsen kiezen ervoor om de premie te verhogen, met gemiddeld ruim 3,2%-punt. 29 fondsen hebben de opbouw verlaagd, met gemiddeld 0,18%-punt. De belangrijkste oorzaak die hiervoor wordt genoemd is het herijken van het verwacht rendement. Deze wordt beïnvloed door het opnieuw vastleggen van de risicovrije rente en de intreding van de lagere, maximale rendementen van de Commissie Parameters.

DNB heeft een nieuwe scenarioset gepubliceerd waarin de rente fors lager is dan afgelopen jaar. Deze verlaging is doorgevoerd op verzoek van minister Koolmees en de pensioensector, die stelden dat de te hoge rente vorig jaar leidde tot te optimistische uitkomsten. Als gevolg van de gedaalde rente in de scenarioset kan het verwachte pensioen 10 tot 15% lager uitvallen. De daling is het grootst voor jonge, actieve deelnemers.

De invoering van de mogelijkheid om op pensioendatum een bedrag ineens (i.e. lumpsum) op te nemen is, onder druk van de Eerste Kamer, door minister Koolmees uitgesteld naar 2023. Deze mogelijkheid voorkomt dat deelnemers extra belasting zouden moeten betalen afhankelijk van het moment waarop de AOW-leeftijd wordt bereikt. Verschillende senatoren, in aansluiting op de kritiek van de Pensioenfederatie en het Verbond van Verzekeraars, vinden echter dat deze regeling vrijwel onuitvoerbaar is. De extra tijd die nu beschikbaar wordt gesteld is dan ook bedoeld om de regeling minder complex te maken.

Economische ontwikkelingen

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) waarschuwt voor mogelijk scherpe koersdalingen. Volgens het IMF lijkt de huidige situatie op de internetzeepbel rond 2000. Beurskoersen van verlieslijdende bedrijven stijgen door de grotere bereidheid van beleggers om risico’s te nemen. Slecht nieuws lijkt nauwelijks invloed te hebben op de markten, terwijl enigszins goed nieuws forse koersstijgingen tot gevolg heeft.

Op 21 januari heeft weer een persconferentie van de ECB plaatsgevonden over het monetair beleid. Hierin gaf president Lagarde aan het huidige opkoopprogramma voorlopig niet uit te breiden. In december werd nog een uitbreiding à € 500 miljard aangekondigd. Lagarde benadrukte wel dat genomen maatregelen flexibel zijn, waarbij niet noodzakelijkerwijs het hele steunpakket à € 1850 miljard benuttigd hoeft te worden, maar ook dat het nog verder uitgebreid zou kunnen worden in de toekomst, mocht dat nodig zijn.

Overige ontwikkelingen

De Duitse belastingdienst weigert om de ingehouden dividendbelasting terug te betalen aan buitenlandse pensioenfondsen. Het Europese Hof oordeelde in 2019 al dat, als Duitse pensioenfondsen zijn vrijgesteld van het betalen van dividendbelasting, Duitsland ook geen dividendbelasting mag inhouden van buitenlandse pensioenfondsen. Andere EU-landen hebben naar aanleiding hiervan wel al dividendbelasting terugbetaald aan buitenlandse fondsen, maar Duitsland stelt dat een wettelijke basis nog ontbreekt waardoor de claims niet in behandeling kunnen worden genomen.